مرداد
آمیتیست
به جرات میتوان گفت آمیتیست محبوب ترین گوهر بنفش رنگ در تمام دنیا است که بیش از 2000 سال از قدمت استفاده آن در زیورآلات می‌گذرد.
این کانی دوست داشتنی از خانوده کوارتز است و سختی 7 را در جدول موس دارد.
با این مقدمه کوتاه به سراغ بررسی تخصصی گوهر محبوب و دوست داشتنی آمیتیست می رویم.
در این مقاله به بررسی تاریخچه و نام گذاری آمیتیست، منشا آمیتیست، بررسی بلور شناسی و سنگ شناسی این کانی، خواص درمانی و جذاب آمیتیست می‌پردازیم.
آنچه در این مقاله میخوانید:
- ریشه کلمه آمیتیست
- مشخصات سنگ شناسی آمیتیست
- رنگ آمیتیست
- انواع آمیتیست و مشابهات آن
- زمین شناسی آمیتیست و مهم ترین معادن آن در جهان و ایران
- معروف ترین و قدیمی ترین آمیتیست های دنیا
- نگهداری و مراقبت از گوهر آمیتیست
- آمیتیست سنگ چه ماه تولدی است؟
- خواص سنگ آمیتیست و عقاید گذشتگان در مورد آمیتیست
- آمیتیست و چاکراهای بدن
ریشه کلمه آمیتیست
نام آمتیست از ریشه یونانی amethystos به معنی « مست نبودن» گرفته شده است، زیرا طبق نظر یونانیان قدیم، آمتیست مانع از مستی می شود.
آمیتیست، آماتیست، اِمیتیس، آمیتیس، آماتیس، amethyst همگی از تلفظ های رایج این گوهر بنفش رنگ هستند.
یونانیان بر این باور بودند که شخصی که قطعه ای از آمیتیست بر گردن یا در دست دارد دچار مستی نمی‌شود. برخی آمیتیست را در جام شراب می‌انداختند و بر این باور بودند که این کار از مستی شراب جلوگیری خواهد کرد یا حتی قرار دادن یک قطعه آمیتیست در زیر زبان در هنگام نوشیدن شراب از مستی جلوگیری میکند و انسان را هوشیار نگه می‌دارد. در مورد آمیتیست افسانه ها و داستان های زیادی وجود دارد که به بعضی از آنها در قسمت افسانه ها اشاره شده.
مشخصات سنگ شناسی آمیتیست
آمیتیست از خانواده بزرگ و محبوب کوارتز است و این سنگ نوعی از کوارتز با رنگ بنفش محسوب می شود. سیستم تبلور این کانی هگزاگونال (شش وجهی) است.
جدول خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آمیتیست
| ترکیب شیمیایی | SiO2 – سیلیکات |
| رنگ | ارغوانی تا بنفش |
| رنگ خاکه | بدون رنگ |
| شفافیت | شفاف تا مات |
| کلیواژ | ندارد –شکست صدفی دارد |
| جلا | شیشه ای |
| ضریب شکست نور | 1.553 – 1.544 |
| سختی | 7 |
| وزن مخصوص(چگالی) | 2.7 – 2.6 |
| سیستم کریستالی | هگزاگونال شش وجهی |
| فلورسانس | ندارد |
رنگ آمیتیست
امروزه تعریف رنگ بنفش در دنیای سنگ ها با آمیتیست ادغام شده است همان طور که فیروزه برای رنگ آبی تعریفی خاص بوجود می آورد، رنگ منحصر به فرد آمیتیست هم این گوهر بنفش رنگ را در دنیای سنگ ها خاص و منحصر به فرد کرده است.
در گذشته باور بر این بود که علت رنگ بنفش آمیتیست عنصر منگنز است اما امروزه دلیل اصلی رنگ بنفش در آمیتیست مشخص است، هنگامی که مقادیر کمی از آهن در یک بلور کوارتز در حال رشد قرار می‌گیرد، پس از تبلور توسط مواد رادیواکتیو موجود در سنگ های میزبان پرتوهای گاما ساطع می شوند و باعث پرتوزایی آهن شده تا رنگ بنفش تولید شود.
طیف رنگی آمیتیست می‌تواند از ارغوانی خیلی روشن تا بنفش خیلی تیره و رو به قرمز باشد.
شدت رنگ بنفش در یک بلور آمیتیست می‌تواند متفاوت باشد به این تغییرات رنگ اصطلاحا منطقه بندی رنگی می‌گویند و برای یک بلور آمیتیست ممکن است در قسمت انتهایی بلور پررنگ تر باشد.
در گذشته ارزش گذاری آمیتیست ها بر اساس رنگ آنها صورت می‌گرفت و هر چه رنگ بنفش غلیظ تر بود به همین ترتیب ارزش گوهر هم بالاتر میرفت. اما بعد از اکتشاف معادن بیشمار آمیتیست و گسترش گونه های مختلف ریز بلور و فشرده آمیتیست که در مقابل نمونه های بلوری و شفاف ارزش کمتری داشتند تا حدودی ارزش گذاری این گوهر تحت تاثیر قرار گرفت. امروزه آمیتیست های زیادی وجود دارند که رنگ بنفش تیره و مرغوبی را دارا هستند اما در مقابل ریز بلور (بلور های فشرده) و نیمه شفاف هستند. همین عامل باعث شده که علاوه بر رنگ، ویژگی شفافیت هم جز عناصر تاثیر گذار بر ارزش این گوهر شمرده شود.
انواع آمیتیست و مشابهات آن
انواع مختلفی از سنگ ها وجود دارد که با نام تجاری آمیتیست نام گذاری می‌شوند اما از نظر علمی متفاوت هستند در زیر به برخی از این موارد می‌پردازیم.
نمونه های بسیار جذاب و خاص از انواع آمیتیست ها وجود دارد که همراه با نوارهای V شکل شناخته می‌شوند. این نوع آمیتیست عموما از بلور های خیلی ریز و فشرده آمیتیست بنفش در کنار کوارتز های ریز بلور هستن توالی این لایه های زیبا در کنار هم این نوع آمیتیست را با نام chevron (شورون) بوجود آورده است.
نوعی از گوهر های سبز رنگ در بازار با نام تجاری آمیتیست سبز(Green amethyst) شناخته می‌شوند که از نظر گوهر شناسی اشتباه است، این کانی با نام علمی پرازیولیت perasiolite شناخته می‌شود. این گوهر در حقیقت آمیتیست است که تا دمای 500 درجه حرارت دیده و به رنگ سبز تبدیل شده. البته گونه های از کوارتز های سبز رنگ هم در طبیعت یافت می شوند که یا این کانی متفاوت است.با این حال ممکن است این سیستم تغییر رنگ در طبیعت هم اتفاق بیفتد که بسیار نادر است.
گونه ای نادر از آمیتیست ها به رنگ قرمز مایل به بنفش وجود دارد که معروف به آمیتیست آریزونا هستند. این نوع آمیتیست به علت رنگ خاص و منحصر به فرد خود از ارزش قیمت بالاتری برخوردار است.
از زیباترین و شگفت انگیز ترین کانی های زمین شناسی میتوان آمیتربن را نام برد. گونه ی جذابی از کوارتز که آمیتیست و سیترین در بک بلور قرار می‌گیرند، تلفیق نام آمیتیست (amethyst) و سیترین (citrine) را برای این گوهر جذاب استفاده کرده اند.معمولا آمیترین ها با حرارت دادن آمیتیست به وجود می آیند.
گونه ای محبوب از آمیتیست که داخل آن افشانه هایی از جنس آهن یا پیریت گزارش شده به خاطر حالت خاص آن آمیتیست تراپیچ یا چرخ ارابه ای مینامند .
نمونه های مختلفی از عقیق (کلسدونی ها) ممکن است با رنگ بنفش وجود داشته باشد که درنگاه اول بعضی مواقع با آمیتیست اشتباه گرفته می‌شود، البته این خطا ممکن است اغلب برای نگین های کوچک یا مهره های سایز کوچک رخ بدهد که کار تشخیص را اندکی سخت میکند.
نمونه های با کیفیت و خاص فلوریت(فلورین) بنفش هم ممکن است در مواقعی با آمیتیست اشتباه گرفته شود. البته آمیتیست و فلورین از یکدیگر متمایز هستند اما باز هم درصد شباهت در بعضی مواقع در نمونه های کوچک زیاد است.
زمین شناسی آمیتیست و مهم ترین معادن آن در جهان و ایران
مقادیری از آمیتیست در سراسر جهان در سنگ های آذرین، رسوبی و دگرگونی وجود دارند. با این حال میتوان گفت این مقدار از آمیتیست برای بهره وری تجاری(معدن) کاملا مناسب نیستند.
مهم ترین منابع آمیتیست معمولا در شکستگی ها و حفره های سنگ های آذرین وجود دارند.
از جمله مهمترین منابع زیبای آمیتیست در جهان میتوان به معادن برزیل و اروگوئه اشاره کرد در این مناطق عموما آمیتیست در حفره های بازالتی یافت می‌شوند که در بعضی از حفره های بزرگ تا چندین تن آمیتیست هم وجود دارد.
در بسیاری از مناطق آمریکا آمیتیست یافت می‌شود که بیشتر آنها به عنوان یک ماده معدنی جانبی از سایر معادن استخراج می‌شوند با این حال تنها معدن تجاری فعال در منطقه آریزوناست که به خاطر آمیتیست های قرمز مایل به بنفش خود معروف هستند.
سازمان زمین شناسی آمریکا در بین سال های 2006 تا 2016 مناطق بولیوی، برزیل، تانزانیا، اروگوئه و زامبیا را به عنوان بزرگترین تولید کنندگان تجاری آمیتیست معرفی کرد.
در کشور عزیزمان ایران نیز مناطق مختلفی از منابع آمیتیست گزارش شده که در تمام آن ها برداشت های دستی و سطحی شکل گرفته است، از جمله معروف ترین مناطقی که در سال های گذشته آمیتیست از آن برداشت می‌شده میتوان به ترود اشاره کرد این منطقه در استان سمنان قرار گرفته و چندین سال است برداشت های سطحی توسط بومیان منطقه شکل گرفته است. از دیگر مناطق گزارش شده میتوان به معدن مس قلعه زری اشاره کرد. سال های طولانی از معدن مس قلعه زری انواع بلور های با کیفیت کوارتز و کلسیت به عنوان ماده معدنی باطله استخراج می‌شده که در کنار این موارد به بلور های آمیتیست هم گزارش شده شده است.
معروف ترین و قدیمی ترین آمیتیست های دنیا
رنگ بنفش و ارغوانی از دیرباز جز رنگ های سلطنتی محسوب می‌شده و در شنل، تاج و تخت بسیاری از پادشاهان گذشته این رنگ خودنمایی میکند. اعتقاد بر این بود که روح رنگ بنفش قدرت نمایی میکند و به صاحب آن کرامت و اعتماد به نفس می‌بخشد.
در طول تاریخ ارزش گوهر آمیتیست با الماس برابری میکرده تا اینکه در طول قرن 18 میلادی و با اکتشاف ذخایر گسترده ای از آمیتیست در قاره آمریکا ارزش این کانی زیبا هم کمتر شده و امروزه به عنوان یک گوهر نیمه قیمتی شناخته می شود.
امروزه و با گسترش صنعت تراش گوهر سنگ ها از این آمیتیست در ساخت دستبندهای مهره ای و گردنبندها و زیور آلات مختلفی استفاده می‌شود که قیمت مناسبی هم دارند.
بزرگترین ژئود آمیتیست دنیا را با نام ملکه اروگوئه می‌شناسند.
این ژئود غول پیکر 3 متر و 27 سانتی متر طول و 2و نیم تن وزن دارد. در جهان به عنوان امپراطور ژئود های آمیتیست شناخته شده است. این ژئود حیرت آور در سال 2007 کشف شد و در حدود 3 ماه طول کشید تا آن را از بازالت جامدی که احاطه کرده بود استخراج کرده و 2 ماه زمان صرف صاف کردن و پرداخت لبه های بیرونی آن شد.
آمیتیست در بسیاری از مقبره های مصر باستان یافت شده است. برخی از مهمترین آنها شامل موارد زیر است:
مقبره دژ (دومین فرعون سلسله اول مصر) با کشف دستبندهای آمیتیست های مهره ای
مقبره توتانکامن (پسر پادشاه) که در آن یک بند دستبند با آمتیست ذکر شده است.
نام این سنگ یاقوت ارغوانی دهلی خوانده می‌شود که در حقیقت این سنگ یک آمیتیست بسیار خوش رنگ است. در مورد این جواهر افسانه ها و حکایت های فراوانی است گفته می‌شود این جواهر از یکی از معابد هند توسط یک سوارکار بنگالی به نام سرهنگ دبیلو فریس دزدیده شده و به انگلیس منتقل شده بعد ها این جواهر به دست هرشخصی که رسیده با سرنوشت شومی مبتلا شده است و به همین علت آن را نفرین شده مینامند. در نهایت این جواهر در موزه طبیعی لندن نگاه داری می‌شود.
نگهداری و مراقبت از گوهر آمیتیست
آمیتیست با درجه سختی 7 از خانواده کوارتز است و در برابر خش و تیزی مقاومت خوبی دارند. با این حال در استفاده از آمیتیست باید مراقب بود تا در مقابل سایش و اجسام تیز قرار نگیرد، نگهداری آن در جعبه جواهرات و به دور از تابش مستقیم نور آفتاب و گرما می‌تواند بهترین کمک به آمیتیست در حفظ رنگ زیبای خود باشد.چنانچه به طور مداوم از سنگ آمیتیست استفاده میکنید و احساس میکنید که جلا و درخشندگی سابق را ندارد میتوانید مجددا این سنگ را پولیش بزنید تا به درخشندگی سابق برگردد.
آمیتیست سنگ چه ماه تولدی است؟
این گوهر زیبا و بنفش رنگ همه را مجذوب خودش میکند. بی دلیل نیست که اکثر طب های سنتی و باستانی آمیتیست را سنگ شفا مینامند. در ارتباط آمیتیست با ماه های سال و صور فلکی نظرات مختلفی وجود دارد، به علت خواص منحصر به فرد و زیبایی خیره کننده آن تقریبا برای تمام ماه های سال معرفی می‌شود. اما آنچه که بیشتر از همه صادق است ارتباط سنگ آمیتیست با ماه بهمن است.
خواص سنگ آمیتیست و عقاید گذشتگان در مورد آمیتیست
این آمیتیست جذاب و دوست داشتنی می‌تواند هر نگاهی را به خود خیره کند. در ارتباط با رنگ این گوهر میتوان گفت طیف رنگ های بنفش و ارغوانی از جمله رنگ های آرامش بخش هستند. نگاه کردن به این رنگ ها باعث آرامش درونی و حس اطمینان می‌شود.
بنفش را رنگ روحانیت، وقار و عزت نفس می‌دانند.
آمیتیست را برای ترک عادت های ناپسند مانند الکل و اعتیاد موثر می‌دانند. برخی از پزشکان سنتی آمیتیست را به عنوان آرامش بخش طبیعت می‌شناسند.
از آمیتیست به عنوان یک سنگ فوق العاده آرامش بخش یاد می‌شود. این سنگ برای دفع استرس ها و سردرد های مزمن موثر است.
در کتاب های قدیمی از خواص رویایی آن نوشته شده، برای راحت ترین خواب و دیدن رویاهای زیبا در خداب یک قطعه از آمیتیست را در زیر بالشت خود قرار دهید.
در کتاب باستانی مردگان مصر اینگونه اشاره شده است که قطعه ای از آمیتیست را به شکل قلب تراش میدهند و در بدن مرده قرار داده، آن ها بر این باور بودند که با این کار روح فرد راحت تر از این عالم گذر میکند و به عالم دیگر می‌رود.
آمیتیست وسواس فکری را بهبود می‌بخشد و انرژی منفی را دور می‌سازد.
سربازان رومی در گذشته های دور هنگام جنگ، سنگ آمیتیست را همراه داشتند. آنها معتقد بودند که این گوهر باعث دفع آسیب و طلسم می‌شود و از آنها در برابر مرگ محافظت میکند. بعد از مرگ نیز آمیتیست را همراه آنها دفن می کردند تا از ارواح خبیثه در دنیای ارواح مصون بمانند.
طب سنتی چینی ها بر این عقیده بود که سنگ آمیتیست بیماری های ریوی را کاهش میدهد. رومی ها باور داشتند که مریضی که از ظروف آمیتیست و نقره استفاده کند شفا پیدا میکند. مصری ها نیز بر این باور بودند کسی که آمیتیست را همراه دارد ثروت را اسیر خود میکند. یونانیان باستان نیز بر گردن نوزادان متولد ماه تولد آمیتیست این سنگ را می آویختند تا آنان را از پلیدی ها حفظ کند.
در طب کهن ایرانی آمیتیست را با نام حجر جمس می‌شناختند و در جواهر نامه آمده است هر که حجر جمس (آمیتیست) با خویشتن دارد از درد معده ایمن می شود و جون پاره ای از آن را در آب افکنند هرکه از آن آب بخورد دماغ را قورت دهد و معده را قوی گرداند و هرکه از پیاله شراب که از جمست ساخته باشند شراب خورد مست نشود.
از حکیم ابوعلی سینا آمده است که این گوهر بنفش رنگ و گل گاوزبان خواصی مشابه دارند و هر دو آرامش بخش هستند.
سنگ آمیتیست را در بالا بردن قدرت درک و اراده مفید می‌دانند. به علت رنگ بنفش آمیتیست قدرت بالایی در از بین بردن انرژی های منفی محیط اطراف شما را دارند.
قطعه ای از این گوهر بنفش رنگ را در اتاق کار خود قرار داده تا از شر استرس ها و نگرانی های روزمره شمارا راحت کند.
به گفته سنگ درمانان آمیتیست درمان بی خوابی موثر است.
گزارش های زیاد و غیر مستندی از تاثیرات آمیتیست در درمان بیماری های چون میگرن و ناراحتی های عصبی عنوان شده.
سنگ آمیتیست در واقع یک تولیدکننده میدان مغناطیسی است و از آنجایی که بدن هم دارای یک میدان مغناطیسی درون خود است، امکان تبادل انرژی بین بدن و سنگ آمیتیس فراهم می‌شود و هنگامی که شما برای چند ثانیه در برابر میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط این سنگ قرار بگیرید، به این ترتیب میتوانید میدان مغناطیسی طبیعی بدن خود را بهبود ببخشید
آمیتیست و چاکراهای بدن
آمیتیست در ارتباط با چاکرا تاج سر با رنگ بنفش است، موجب تقویت چشم سوم و چاکرا ششم هم می‌شود.
آمیتیست را به علت انرژی های آرامش بخش در مدیتیشن و پاکسازی های روحی استفاده می‌کنند.
برای پاکسازی و زدودن انرژی های منفی از این گوهر راه های مختلفی ارائه شده
پاکسازی با نمک، آب جاری و عود های خوش بو همگی از راه پاکسازی این گوهر شفا بخش است. همچنین پاکسازی از طریق نور خورشید هم از جمله روش های پاکسازی آمیتیست محسوب می‌شود اما با توجه به حساسیت رنگ آمیتیست نسبت به نور و گرمای خورشید این روش خیلی توصیه نمی‌شود.